Najstarija svakako, ali i igra čija partija najduže traje od svih poznatih društvenih igara. Jedan proračun tvrdi da je najduža partija šaha do sada sadržala čak 5.949 poteza. Prvi znani podaci tvrde da se šah igrao već u II veku u Uzbekistanu. Običaj koji sledi na kraju ove igre, a koji je nužno za jednog igrača sladak a za drugog sraman, nalaže da pobednik, povlačeći pobedonosni potez izgovori “šah – mat”. U prevodu sa arapskog jezika, ova složenica znači “kralj je mrtav”. Ako smo vam dovoljno zagolicali maštu, pozivamo vas da se upoznate sa ovom nedokučivom i po malo mističnom igrom, ali iz jednog drugog ugla, našeg.
Šahovska tabla koja može da se presavije na pola u upotrebi je od 1125. godine, a osmislio ju je jedan sveštenik koji je voleo šah. Pošto je crkva branila sveštenim licima da igraju ovu igru, on se dosetio da tako napravi tablu, da kada se savije, deluje kao dve knjige koje stoje jedna na drugoj.
Ako vam kažemo da postoji čak 318 milijardi 979 miliona 564 hiljade mogućih kombinacija da oba suigrača povuku svoj prvi potez, hoćete nam poverovati?
Šah se nekada nazivala i “igra kraljeva”, jer je bila dostupna samo kraljevima i njihovim velikašima. Sama reč “šah” je persijskog porekla i označava krunisanu glavu.
Najkraća šahovska partija ikada odigrana, imala je samo 2 poteza, a duguje se tremi jednog od suigrača, koji nije dobro procenio, te nehoticom povukao potez, koji je njegovom protivniku omogućio najlakšu pobedu ikada!
Tokom Drugog svetskog rata, šahovski velemajstori britanskog porekla Golombek (Golombek), Milner – Beri (Milner – Barry) i O’Donel (O’Donel) učestvovali su u timu koji je uspeo da razbije nacistički “Enigma” kod.
Od kog god materijala da se prave, šahovske figure, iako ih je lako raspoznati nemaju lica. To je posledica samog puta ove igre, koja je do Evrope stigla preko arapskog istoka, gde je strogo zabranjeno pravljenje statua ljudi i životinja. Interesantno je da se i na modernom zapadu taj običaj održao.
Najstariji komplet šahovskih figura sa originalnom tablom koji je sačuvan sve do danas, napravljen je u predalekom XII veku, a smatra se da je napravljen ili u Norveškoj, ili na Islandu.
Druga knjiga koja je ikada odštampana na engleskom jeziku, bila je upravo knjiga o šahu.
Šah je igra koju psiholozi rado preporučuju kako bi na konkretan način i za iznenađujuće kratak period memorija bila znatno poboljšanja. Postoje istraživanja koja ukazuju na povećane sposobnosti rešavanja kompleksnih životnih situacija nakon nekog vremena “konzumiranja” ove sveobuhvatne igre.
Da je ovo igra koja zahteva razmišljanje, to je nedvosmisleno tačno. Prema tome, ne iznenađuje nas podatak da je internacionalni velemajstor Trojs (Trois), poreklom iz Brazila, o svom 7. potezu razmišljao čak 2 sata i 20 minuta!
Naslovna fotografija: Wallpapertag.com