Na predlog antičkog pesnika i epopisca Homera, Aleksandar Veliki (Makedonski) odlučio je da započne izgradnju impozantne biblioteke u gradu koji je nazvao po sebi i proglasio ga prestonicom tadašnjeg Egipta. Nakon smrti Aleksandra i njegovog učitelja Aristotela, gradnju i opremanje biblioteke nastavili su faraoni iz dinastije Ptolomeja, koji su vladali Egiptom 300 godina. Zdanje je pretrpelo velika razaranja, ali je svaki put obnavljano. Po mnogo čemu fascinantna, saznajte i po čemu je jedinstvena u svetu.
Proglasivši Aleksandriju glavnim gradom Egipta, vasceli vojskovođa Aleksandar Makedonski, iako ga nikada nije video, odlukom da izgradi biblioteku, učinio je ovaj grad svetskim centrom papirusa i epi centar trgovine knjigama.
U početku posvećena kćerima Zevsa i Mnemosine, čuvenim muzama umetnosti, kojih je bilo 9, Aleksandrijska biblioteka bila je berićetna ustanova, zahvaljujući pokroviteljstvu vladajuće egipatske dinastije Ptolomeja. Podignuta 280 godina pre Isusa Hrista, nije bila samo biblioteka. Ovaj obrazovni kompleks, impozantan za ono vreme, pored impozantne kolekcije knjiga i svitaka, imao je i slušaonice, učionice, jednu svečanu salu i prelepe vrtove koji sui h okruživali. Grčki stubovi, doduše restaurirani, održali su se do danas.
Svaki od 13 amfiteatara mogao je da primi nešto manje od 400 ljudi. Postojala je posebna soba, koja je od poda do plafona bila u policama, na kojima su uredno stajali svici sa papirusima Na ulazu u ovu sobu pisalo je “Apoteka za dušu”.
Da nije bila obična biblioteka, govori podatak da je postojao i kabinet za proučavanje anatomije i astronomije, a u svrhu proučavanja životinja, pored kabineta za zoologiju, postojao je i zoološki vrt, koga su činile egzotične vrste.
Danas, kada od zbirke ništa nije preostalo, veoma je teško sa sigurnošću utvrditti njen obim. Većinu zbirke činili su svici papirusa, jer su knjige postale popularne tek nakon IV veka. Postoji verovanje, po kome je kralj Ptolomej II Filadef, koji je vladao od 309. godine, do 246. godine pre Isua Hrista, odredio da biblioteka dostigne kolekciju od 500.000 primeraka, međutim u procenama se pominje cifra u rasponu od 400.000 do 600.000.
Veći deo veličanstvene kolekcije stečen je dugotrajnim, a ponekad i mukotrpnim prepisivanjem originalnih dela, koja su ostajala u posedu biblioteke, a overene kopije bi se vratile vlasniku, koji je epripadao ili plemstvu, ili bogatim pokroviteljima i naučnicima.
Foto: Literary Hub
Zanimljiva svedočanstva kažu da je prvo od tri velika uništenja, biblioteka doživela gotovo nenamerno. Plutarh je tom prilikom zabeležio: “Kada je neprijatelj pokušao da preseče Cezarovu flout, morao je da se odbrani uz pomoć vtre, koja se proširilasa dokova i uništila veliku biblioteku”. Nakon što je 387. godine hrišćanstvo postal glavna religija Rimskog carstva, car Teodosije I, naredio je uništavanje svih paganskih hramova, pa je tom prilikom stradala i biblioteka. Treće razaranje dogodilo se po muslimanskom osvajanju Aleksandrije, kada je komandant vojske upitao kalif Umara šta će sa bibliotekom, a on je odgovorio: “One ili su u suprotnosti sa Kuranom, što znači das u jeres, ili se slažu sa njim, što znači das u suvišne”.
Foto: ILoveMyOriginalMartyBlog – WordPress.com
U trenutku svog vrhunca, biblioteka je brižljivo čuvala pisana dela najvećih mislilaca Antičkog doba, koja, na žalost, nisu sačuvana zbog razaranja i požara koje je pretrpela.
Bez obzira što postoje dokumenta koja pominju sva tri razaranja koje je ovo kolosalno zdanje pretrpelo, ima istoričara i naučnika koji dovode u pitanje verodostojnost tih tvrdnji, zbog nedostatka arheoloških, opipljivih dokaza, koji bi potvrdili razmere ovog kompleksa, ili pak, uzrok njegovog nestanka.
Foto: Pinterest
Kao omaž Aleksandrovoj biblioteci, 2002. godine, na obalama ovog grada, podignuta je 11 spratova visoka konstrukcija, sačinjena od betoma i stakla. Na zidu od granite uklesana su slova iz većine svetskih jezičkih pisama, u svojstvu promocije multikulturalnosti. Ovo je, takođe, mesto najveće javne čitaonicee na svetu. U sastavu je i Muzej, rađen po uzoru na prvobitnu biblioteku.
Naslovna fotografija: Crystalinks